კავკასიის მთიელთა სახალხო პარტიის მიმართვა:

 შამილის აული დაღესტანში, 

პროკუდინ-გორსკის ფოტო.

                  მოქალაქეებო!

          1918 წლის 11 მაისს ჩრდილოეთ კავკასიის რესპუბლიკამ გამოაცხადა დამოუკიდებლობა. და რუსეთის თვითმპყრობელობის მიერ დადებულ ბორკილებში 60-წლიანი ყოფნის შემდეგ ჩვენმა სამშობლომ ისევ მოიპოვა თავისუფლება. თითქოს დადგა ჩვენი ისტორიის ახალი, ნათელი ხანა, თითქოს ჩვენ მოგვეცა ჩვენს საკუთარ თავისუფალ სახელმწიფოში ჩვენი საკუთარი ხელებით ჩვენი ეროვნული ბედნიერების გამოჭედვის საშუალება. 

   მაგრამ ბედმა ისევ მოისურვა ჩვენი გამოცდა. მუხანათმა და დაუნდობელმა მტერმა ისევ დასძრა ჩვენს წინააღმდეგ თავისი ჯარები და ჩვენს, რომლებიც არ ვიყავით სათანადოდ მომზადებულნი გადამწყვეტი ბრძოლისთვის, ისევ აღმოვჩნდით მის უღელქვეშ. მეფის ხელისუფლების შემცვლელმა საბჭოთა ხელისუფლებამ გააგრძელა ჩაგვრის პოლიტიკა, დაიპყრო ჩვენი ქვეყანა და მოსპო ჩვენს მიერ მოპოვებული თავისუფლებები.

    ამის შედეგად ჩვენი ქვეყანა ისევ გმინავს უცხოური ოკუპაციის ქვეშ. საბჭოთა ხელისუფლება ჩვენს სამშობლოში აგრძელებს ექსპლუატაციის პოლიტიკას. იქ განუყოფლად ბატონობს კოლონიალური რეჟიმი.

    ჩვენთან მოსვლის დღიდანვე საბჭოთა ხელისუფლება ყველანაირად ცდილობს ჩვენს დასუსტებას, ექსპლუატატორული რეჟიმისათვის წინააღმდეგობის გაწევის ჩვენი უნარის შემცირებას.

   საბჭოთა ხელისუფლებამ უკვე 1920 წელს დაყო და დააქუცმაცა ჩვენი სამშობლოს ერთიანი სხეული, მის მიერ მომსპარი ჩრდილო კავკასიის რესპუბლიკის ნაცვლად  მან შექმნა დაღესტანის და მთის "ავტონომიური რესპუბლიკები".. და ცალკე ოკრუგებად გამოჰყო ადიღეა და შაფსუღია. შემდეგ მთის რესპუბლიკისგან მან გამოჰყო ყარაჩაი-ჩერქეზეთის,ყაბარდო-ბალყარეთის "ავტონომიური ოლქები" დაბოლოს,1922 წელს, შექმნა ინგუშური და ჩრდილო ოსური. ამ უკანასკნელი აქტით მან საბოლოოდ მოსპო მთის რესპუბლიკა. 

   ყველა იმპერიალისტის და ექსპლუატატორის ლოზუნგი "გათიშე და იბატონე"  საბჭოთა ხელისუფლებამ გამოიყენა ჩვენი ხალხის წინააღმდეგ. 

   მაგრამ საბჭოთა ხელისუფლებამ არა მარტო დაგლიჯა და დააქუცმაცა ჩვენი ტერიტორია გარეგნულად ერთმანეთთან დაუკავშირებელ ცალკეულ ოლქებად, მან გამოყო მისგან უზარმაზარი, მრავალი ათასი ჩვენი ძმითა და დით დასახლებული, ტერიტორიები და დაუმორჩილა ისინი უშუალოდ ცენტრალურ ხელისუფლებას. ადგილობრივი ადმინისტრაცია კი იქ რუსებს გადასცა მაშინ როდესაც რუსები იქ ხშირად უმცირესობას შეადგენენ. 

   ასეთი მდგომარეობაა ყუბანისპირა ადიღეის დიდ ნაწილში სადაც რუსები გაჩნდნენ მცოლოდ 1864 წელს.  ასევეა თერგსა და კუმას შორის სივრცის დასავლეთ ნაწილში. ეს მიწები ჩვენ წაგვართვა რუსულმა ცარიზმმა. მათ კი სულ ცოტა ხნის წინ ხნავდა ჩვენს მამა-პაპათა გუთანი.   

   საბჭოთა ხელისუფლებამ, რომელიც ამტკიცებს რომ ყველგან მიაქვს სამართლიანობა, არ ჩათვალა საჭიროდ ამ მიწების დაბრუნება მათი კანონიერი მფლობელებისთვის- მეფის თვითნებობისაგან მთებში და ჩვენს მოძმე თურქეთში გაქცეულთა შთამომავლებისთვის.

   საბჭოთა ხელისუფლებას მეფის მთავრობის მიბაძვით ურჩევნია ამ მიწების კოლონიზაცია რუსებით. ის ფიქრობს რომ დაეყრდნობა ამ რუსებს მაშინ როდესაც ჩვენ შეიარაღებული ხელით მოვთხოვთ მას ჩვენი უფლებების დაკმაყოფილებას.   

  საბჭოთა ხელისუფლება ებრძვის ჩვენს კულტურას, ცდილობს ჩვენი სულიერი ღირებულებების მოსპობას. ის გვძარცვას ჩვენ და სძარცვავს ჩვენს ეროვნულ სიმდიდრეებს. წითელი მოსკოვი ყოველწლიურად გვართმევს და ნთქავს ასობით მილიონი მანეთის ნავთობს, სხვადასხვა წიაღისეულს, პურს, საქონელს და ა.შ. 

  მსოფლიოში უმდიდრესი ქვეყნის მფლობელები ჩვენ მათხოვრულად ვცხოვრობთ იმიტომ რომ ჩვენს სიმდიდრეს ძარცვავს მტერი და სამაგიეროდ ის გვაძლევს მონობის ბორკილებს. ჩვენ გვხვრეტენ ასობით და ათასობით მაშინ როდესაც ვცდილობთ პროტესტის გამოთქმას ამ არნახული ჩაგვრის წინააღმდეგ. 

   ძმებო და დებო!  ჩვენ მოვისპობით თუ კი ვერ შევძლებთ განსაცდელთა მიუხედავად ბრძოლაში სიმტკიცის შენარჩუნებას. 

   ბრძოლა ბოლმდე უნდა იყოს მიყვანილი. ჩვენ უნდა დავიბრუნოთ ის რაც უფლებით გვეკუთვნის. ჩვენი მამა-პაპათა მიწა ჩვენი მიწაც უნდა იყოს და ჩვენ უნდა ვიყოთ მისი ბატონ-პატრონი.  

   ასიათასობით ჩვენი და-ძმა იძულებულია იყოს სამშობლოს გარეთ-მაგრამ არც მათ და არც სამშობლოში დარჩენილებმა არ უნდა დაივიწყონ რომ ხალხი უნდა გაერთიანდეს და იმათ ვინც დაკარგეს სამშობლო ისევ უნდა იპოვონ ის. 

   ჩვენ უნდა ვიცოდეთ რომ ჩვენს ბრძოლაში არა ვართ მარტო. ჩვენთან არიან ჩვენი მეზობლები აზერბაიჯანი და საქართველო რათა ავაგოთ თავისუფალი კავკასიის საერთო შენობა-კავკასიის კონფედერაცია. ჩრდილოეთით გაიღვიძა 30-მილიონიანმა უკრაინელმა ხალხმა რომელიც მზადა პირველი შემთხვევისთანავე მოსკოვის უღლის მოსაშორებლად. ჩვენთანაა თურქესტანი, ყირიმი, იდელ-ურალი, ჩვენთან არიან კარელიის, ინგრიის და კომის ფინელი ხალხები.

   ისახება ჩაგრული ხალხების ძლიერი ბლოკი. ეს ხალხები მზად არიან საჭირო მომენტში დაიძრნენ მჩაგვრელის წინააღმდე და გააგდონ ის თავისი საზღვრებიდან.

   ეს მომენტი კი შეიძლება უახლოეს მომავალში დადგეს. ბოლშევიზმი ყოველ წელს სუსტდება და უძლურდება, ის ვეღარ გაუძლებს სერიოზულ დარტყმას. ამის საუკეთესო დასტურია მოვლენები შორეულ აღმოსავლეთში.

   მაშ არ დავეცეთ სულით და მუდამ ვიყოთ მზად მტრისთვის გადამწყვეტი და საბოლოო დარტყმის მისაყენებლად. არ დავივიწყოთ რომ ძალა ერთობაშია  და რუსულ "წითელ ოქტომბერს" დავუპირისპიროთ ჩვენი კავკასიური "მაისი"-ჩვენი თავისუფლების სიმბოლო.

            გაუმარჯოს დამოუკიდებელ ჩრდილო კავკასიის რესპუბლიკას!

             გაუმარჯოს ერთიან კონფედერატულ კავკასიას!

              გაუმარჯოს რუსეთის მიერ დამონებულ ხალხთა ერთიან ფრონტს!  

           ძირს საოკუპაციო რეჟიმი!

                ძირს წითელი იმპერიალიზმი!

       კავკასიის მთიელთა სახალხო პარტიის ცენტრალური კომიტეტი.

      ნარტონი

1918 წლის 11 მაისი.

        ყოველი ხალხის ცხოვრებაში არის ისტორიული მიჯნები რომლებიც ადგენენ მისი განვითარების ახალ ეტაპებს.  ერთ-ერთი ასეთი მიჯნა ჩვენი ხალხის ცხოვრებაში არის 1918 წლის 11 მაისი. ამ დღეს ჩრდილოეთ კავკასიის სრულუფლებიანმა წარმომადგენლებმა ასე მიმართეს მსოფლიოს სახელმწიფოებს:

      " ქვემოდ ხელმომწერ კავკასიის სრულუფლებიან წარმომადგენლებს პატივი აქვს ყველა მთავრობას მოახსენოს შემდეგი:

     კავკასიის ხალხებმა კანონზომიერად აირჩიეს სახალხო კრება რომელიც შეიკრიბა 1917 წლის მაისში და სექტემბერში და განაცხადა კავკასიის მთიელთა კავშირის შექმნის შესახებ. მან დამატებითი ძალაუფლება მისცა ამ მთავრობას,  

    რუსეთში გამეფებული ანარქიის გამო და პეტროგრადის მთავრობის მიერ ყოფილი იმპერიის ყველა ხალხისთვის თავისი პოლიტიკური მომავლის თავისუფლად განსაზღვრის უფლების მინიჭების შესაბამისად კავკასიის მთიელთა კავშირის მთავრობამ მიიღო შემდეგი დადგენილება :

           1. კავკასიის მთიელთა კავშირმა გადაწყვიტა რუსეთისგან გამოყოფა და დამოუკიდებელი სახელმწიფოს შექმნა.

           2.  ახალი სახელმწიფოს ტერიტორიის საზღვრები ჩრდილოეთით იქნება ყოფილი რუსეთის იმპერიის დაღესტნის, თერგის, სტავროპოლის და შავი ზღვის პროვინციების საზღვრები. აღმოსავლეთით-კასპიის ზღვა, სამხრეთის საზღვარი კი დაზუსტდება ამიერკავკასიის მთავრობასთან შეთანხმებით. 

   აქ ხელმომწერმა სრულუფლებიანმა დელეგატებმა ყველა მთავრობას უნდა შეატყობინონ ეს გადაწყვეტილება და უნდა განაცხადონ კავკასიის მთიელთა კავშირის დამოუკიდებელი სახელმწიფოს შექმნა. ამიტომ ხელმომწერები აცხადებენ რომ დღეიდან კავკასიის კავშირის დამოუკიდებელი სახელმწიფო თავს განიხილავს კანონზომიერად დადგენილად.

       ხელი მოაწერეს აბდულ მეჯიდ ჩერმოევმა, გაიდარ ბამატმა".

_______________________________________________________________

        ქართველებისთვის ცოტა ნაკლებად სასიამოვნო მაგრამ კიდევ ერთი ისტორიული დოკუმენტი:

            1917 წლის მაისში შემდგარ საერთომთიურ შეკრებაზე ჩავიდნენ ყველა მთიელი ხალხის წარმომადგენლები დაწყებული შავიზღვისპირა აფხაზეთიდან და შაფსუღეთიდან დამთავრებული დაღესტნის ხეობებით და აჩიკულაკის ტრამალებით. ამ ყრილობაზე მიღებული ეროვნული პროგრამა ძირითადად შემდეგზე დაიყვანებოდა:

    "კავკასიის მთიელთა გაერთიანება რევოლუციის მიერ მოპოვებული თავისუფლებების დაცვის და განმტკიცების, დემოკრატიულ საწყისთა ცხოვრებაში გატარების და ყველა მთიელი ხალხისთვის საერთო პოლიტიკური, სოციალური და კულტურულ-ეროვნული ინტერესების დაცვის მიზნით // კავკასიის გაერთიანებულ მთიელთა პოლიტიკური პლატფორმის და პროგრამის პირველი პუნქტი//.

    ამ სიტყვებში უეჭველად გამოიხატება ეროვნული მოთხოვნების ის მაქსიმუმი რომლის გამოხატვაც შეიძლებოდა მაშინ მთიელ ტომთა ოფიციალურ და ლეგალურ  ყრილობაზე. არ უნდა დაგვავიწყდეს რომ რუსეთი მაშინ ისევ არსებობდა და ძველი ადმინისტრატიული აპარატი კავკასიაში ინარჩუნებდა თითქმის ყველა თავის პოზიციას. 

   ამ მოთხოვნათა ლოღიკური დაგვირგვინება იყო 1918 წლის 11 მაისის აქტი. რუსეთის ნგრევამ იმ მომენტისთვის მიაღწია კულმინაციურ პუნქტს და ვეღარაფერი შეუშლიდა ხელს მთიელთა ეროვნული ნების გამოხატვას.

  11 მაისის აქტით მთიელებმა გამოხატეს გაცნობიერებული მისწრაფება თავისი საკუთარი ეროვნული სახელმწიფოს ფარგლებში დამოუკიდებელი ცხოვრებისკენ. 11 მაისის აქტმა აჩვენა რომ მთიელ ტომთა ფსიქოლოგია საბოლოოდ გარდაიქმნა მთის ერთიან ეროვნულ ფსიქოლოგიად რომელმაც საბოლოოდ დამარხა ტომობრივი პარტიკულარიზმი და მთიელები გამოავლინა ერთიან ჩამოყალიბებულ ერად.

    სწორედ ამიტომ იქცა ის ახალ მიჯნად ჩვენი ხალხის ისტორიულ განვითარებაში. ამიერიდან მთიელთა ისტორია მთიელი ერის ისტორიაა. ეს ისტორია ეხლა ისევ სავსეა ბრძოლის და პროტესტის ელემენტებით მაგრამ ჩვენ გვწამს რომ დადგება დრო როდესაც  თავისუფლებს და თანასწორებს შორის თავისუფალი და თანასწორი მთიელებიც შეუდგებიან მშვიდობიან შემოქმედებით შრომას. 

    ეს მომენტი დადგება როდესაც ჩვენ ისევ აღვადგენთ ჩვენ სახელმწიფოებრიობას და ჩვენს ბედს ავიღებთ ჩვენს საკუთარ ხელში.  

   ამ პატივცემულ და ნამდვილად პატივსაცემ მთიელებს და ზოგ აფხაზს დაავიწყდა რომ აფხაზებს შორის არიან გიორგი შარვაშიძის წრის და მისი სულიერი მემკვიდრე აფხაზებიც და რომ ამ აფხაზებსაც უნდა ეცეს პატივი და ანგარიში უნდა გაეწიოს მათ ისტორიულ-კულტურულ მემკვიდრეობასაც. 


    ეს სხვათა შორის ქართველებსაც უნდა ახსოვდეთ. 


   აი მაშინ ჩაერება საფუძველი ნამდვილად თავისუფალ და ფეხზე მტკიცედ მდგარ კავკასიურ კონფედერაციას თუ თანამეგობრობას.

          

    

 ,

http://www.chechen.org/magazine/page,7,393-nauchno-populjarnyjj-zhurnal-prometheus-5.html

Историко-культурный журнал "PROMETHEUS" №5

 «Архив»

            11 мая исполняется 92 года объявления независимости Республикой Северного Кавказа.  Эта дата долгие годы была особой для всех северокавказских эмигрантов.  К сожалению, сегодня это знаменательное событие практически никем не вспоминается. В надежде возродить традицию празднования дня объявления независимости Северного Кавказа, мы начинаем публикацию материалов, посвященных этой дате.

Воззвание Ц.К. НПГК, опубликованное по случаю 15-летия объявления горской независимости

 (из архива горской эмиграции)

Граждане!

            15-ть лет тому назад, 11 мая 1918 года, была провозглашена независимость Республики Северного Кавказа и наша Отчизна, после 60-летнего пребывания в оковах русского самодержавия, вновь обрела свободу. Казалось, что настала новая, светлая эра нашей истории; казалось, что отныне и мы получили возможность ковать свое национальное счастие собственными руками в пределах собственного свободного государства.

            Однако, судьбе угодно было подвергнуть нас новому испытанию; коварный и жестокий враг вновь двинул на нас свои полчища, и мы, недостаточно подготовившись к решительной борьбе, снова очутились под его властью. Советская власть, сменившая в России власть царскую, стала продолжительницей политики угнетения и, оккупировав нашу страну, разрушила добытые нами свободы.

            В результате, страна наша вновь стонет под игом чужестранной оккупации. Советская власть продолжает на нашей Родине политику эксплуатации, колониальный режим царствует там безраздельно. Со дня своего прихода к нам, советская власть прилагает все усилия дабы ослабить нас, дабы уменьшить нашу сопротивляемость эксплуататорскому режиму, который воплощает собой эта власть. Уже в 1920 году она разделила единое тело нашей Родины, создав вместо разрушенной ею Республики Северного Кавказа, «автономные республики» - Дагестанскую и Горькую и выделив в отдельные округа Адыгею и Шапсугию. Затем, из Горской республики она последовательно выделила «автономные области» - Карачаево-Черкесскую, Кабардино-Балкарскую и, наконец, в 1922 году Ингушскую и Северо-Осетинскую, ликвидируя последним актом окончательно Горскую республику. «Разделяй и властвуй» - такой лозунг всех империалистов и эксплуататоров, и лозунг этот был полностью усвоен советской властью по отношению к нашему народу.

            Но советская власть не только разделила нашу территорию на целый ряд отдельный областей, внешне не связанных; она выделила из нее огромные пространства, на которых живут многие тысячи наших братьев и сестер, подчинив эти пространства непосредственно центральной власти, а местную администрацию в них передав в руки русского населения, которое во многих случаях составляет там меньшинство. Таково положение в большей части прикубанской Адыгеи, где русские появились только в 1864 году, а так-же в западной части пространства, заключенного между Тереком и Кумой. Эти земли отобрал у нас русский царизм; они еще недавно бороздились плугами наших отцов и дедов. Советская власть, несущая - по ее словам - всюду справедливость не сочла нужным вернуть эти земли законным обладателям - потомкам тех, кто вынужден был уйти от царского произвола в трущобы гор и в пределы братской нам Турции. Она предпочитает их, по примеру царского правительства, колонизировать выходцами из России, на которых надеется опереться, когда мы вооруженной рукой потребуем от нее удовлетворения наших прав.

            Советская власть борется с нашей культурой, пытается разрушить наши духовные ценности. Она грабит нас и наши национальные богатства. Нефть, различные минералы, хлеб, скот и т.д. - все это на сотни миллионов рублей ежегодно забирается от нас и поглощается красной Москвой. Являясь законным обладателем богатейшей в мире страны, мы влачим жалкое существование, ибо богатства наши расхищает враг, давая нам взамен цепи рабства. Нас расстреливают сотнями и тысячами, когда мы пытаемся протестовать против невиданного угнетения.

            Братья и сестры! Если мы, несмотря на все испытания, не сохраним твердость в борьбе, мы будем уничтожены. Борьба должна быть доведена до конца. Мы должны взять обратно то, что принадлежит нам по праву. Земля наших дудов и отцов должна быть и нашей землей, и мы на ней должны быть хозяевами. Сотни тысяч наших братьев и сестер вынуждены пребывать Родины, - но ни они, ни те, кто остался на Родине, не должны забывать, что наш народ должен воссоединиться, и те, кто потерял Родину, должны ее вновь обрести.

            Мы должны все знать, что в нашей борьбе мы не одиноки. Наши соседи, Азербайджан и Грузия, идут с нами рука об руку, дабы совместными усилиями строить общее здание свободного Кавказа - Кавказскую Конфедерацию. На севере пробудился тридцатимиллионный украинский народ, готовый так-же при первой возможности сбросить москвоское иго. С нами Туркестан, Крым, Идель-Урал, а так-же финские народы Карелии, Ингрии и Коми. От берегов Балтийского моря и до границ Китая вырисовывается могучий блок угнетенных народов, готовых в нужный момент ринуться на своего угнетателя и изгнать его из своих пределов.

            Момет-же этот может наступить в ближайщем будущем. Большевизм слабеет с каждым годом, становясь все более и более неспособным выдержать серьезный удар. События на Дальнем Востоке являются лучшим тому доказательством.

            Итак, не будем терять бодрости духа и будем всегда готовы нанести врагу решающий и окончательный удар. Не будем забывать, что в единении - сила, и русскому «красному октябрю» противопоставим наш кавкасский «Май» - символ нашей свободы.

Да здравствует Независимая Республика Северного Кавказа!

Да здравствует Единый Конфедеративный Кавказ!

Да здравствует общий фронт порабощенных Россией народов!

Долой оккупационный режим!

Долой красный империализм!

Ц.К. Народной Партии Горцев Кавказа

Нартон.

11 мая 1918 года

            В жизни каждого народа существует исторические рубежи, устанавливающие новые этапы в его развитии. Одним из таких рубежей в жизни нашего народа является 11 май 1918 года. В этот день полномочные представители Северного Кавказа обратились ко всем державам мира с следующей декларацией:

            «Нижеподписавшиеся, полномочные представители Кавказа, имеют честь довести до сведения всех правительств нижеследующее:

            Народы Кавказа закономерно избрали национальное собрание, которое, собравшись в мае и сентябре 1917 года, заявило об обазовании Союза Горцев Кавказа и вручило исполнительную власть настоящему правительству. В виду царящей в России анархии и пользуясь признанным самим петроградским правительством правом за всеми народами б. империи царей свободно создавать свою политическую будущность, правительство Союза горцев Кавказа приняло следующую резолюцию:

            1 - Союз горцев Кавказа решает отделиться от России и образовать независимое государство

            2 . Территория нового государства будет иметь своими границами на севере те-же самые географические границы, какие имели области и провинции Дагестана, Терека, Ставрополя и Черного моря в б. русской империи, с запада - Черное море, с востока - Каспийское море, на юге - границу, подробности которой будут определены по соглашению с Закавказским правительством.

            Полномочным делегатам, подписавшимся здесь, поручено довести до сведения всех правительств это решение и прокламировать этим заявлением образование независимого государства Союза горцев Кавказа, а посему нижеподписавшиеся заявляют, что от сегодняшнего дня независимое государство Кавказского Союза рассматривает себя закономерно установленным.

Подписали: Абдул Меджид  Чермоев, Гайдар Баммат».

            11 мая 1918 года стало, таким образом, официальной датой объявления нами независимости. Гайдар Баммат, подписавший приводимый акт в качестве делегата Временного Правительства Северного Кавказа, в своей брошюре («Проблема Кавказа», Лозина, 1919 г.) дает историческому факту объявления горской независимости следующую характеристику:

            «...Этот акт 11 мая 1918 года представляется логическим и формальным заключением исторического процесса, начатого еще в период Кавкасской войны организациями Шамиля и «Медалистом черкесских свобод», прошедшего политический путь эмиграции кавказцев в Турцию, жестокую эпоху возмущений и восстаний, ссылок в Сибирь целых аулов, каторжных работ и смертных приговоров, произнесенных ставленниками царя над лучшими людьми, и воплощенного, наконец, в реальной жизни независимого государства».

            И действительно, если мы попытаемся вернуться к истокам 11 мая 1918 года, разобрать логические предпосылки, вызвавшие этот акт, то прежде всего должны будем остановиться на эпохе Кавкасской войны, временах Шейха Монстра и Имама Шамиля. Идея горской государственности нашего исторического периода зародилась и развивалась, именно, в те времена. Шейх Манеру бы ее основателем, гений имама Шамиля придал ей четкость и в значительной степени реализовал. Традиции, оставленные нам той эпохой, легли в основу дальнейшего развития нашей народной психологии. Воля к борьбе и протест против насилия дали нам вохможность выдержать почти 100-летнюю борьбу с врагом во много раз сильнейшим; во времена-же неволи эти-же элементы, сохранившиеся в нашей психологии, привели нас к окончательному единству и к акту 11 мая.

            То, что не удалось завершить имаму Шамилю, завершилось само собой в годы рабства. Режим угнетения, одинаково сильный во всех частях нашей Родины, помимо совего желания, лишь способствовал процессу объединения. «Жестокая эпоха возмущений и восстаний, ссылок в Сибирь целых аулов, каторжных работ и смертных приговоров» продолжила дело нашего собирания. В результате, психологический партикуляризм, берущий свое начало в племенном различии горцев, с которым там немилосердно боролся имам Шамиль, к моменту русской революции был в нашей среде почти совершенно изжит. Горцы встретили революцию в качестве единой нации, руководимые общей национальной психологией.

            Первым актом нашего свободного волеизъявления был Общегорский съезд в Терк-Кала в мае 1917 года. На съезд прибыли представители всех горских племен, начиная от приморских Абхазии и Шапсугии и кончая ущельями Дагестана и степями Ачикулака. Национальная программа, выработанная на этом съезде, сводилась в основном к следующему:

            «Сплочение горцев Кавказа для защиты и упрочения завоеванных революцией свобод, проведения в жизнь демократических начал и защиты общих для всех горских  племен политических, социальных и культурно-национальных интересов». (§ 1 «Политической платформы и программы Союза объединенных горцев Кавказа», которая была утверждена 1-вым Общегородским съездом).

            В словах этих, несомненно, заключается максимум национальных требований, которые могли быть высказаны в то время на официальном и легальном съезде горских племен. Не надо забывать, что тогда Россия еще существовала и старый административный аппарат сохранял на Кавказе почти все свои позиции.

            Логическим завершением упомянутых требований был акт 11 мая 1918 года. Развал России к этому моменту достиг кульминационного пункта и ничто уже не могло препятствовать свободному выявлению горской национальной воли. И горцы в акте 11 мая выявили сознательную волю жить независимой жизнью в пределах собственного национального государства. Акт 11 мая показал, что психология Горьких племен окончательно трансформировалась  в единую национально-горскую психологию; он окончательно похоронил племенной партикуляризм и выявил горцев в качестве единой скристаллизированной нации. Поэтому-то он стал новым рубежом в историческом развитии нашего народа: отныне история горцев - это история горской нации. Сейчас эта история по-старому полнам элементами борьбы и протеста, но мы верим, что настанет час, когда и горцы приступят к мирному и творческому труду - свободные среди свободных и равные среди равных. Момент этот наступит, когда мы вновь восстановим свою государственность и возьмем свою судьбу в собственные руки.