ალექსანდრე მენის საუბრები-4 ( 2)

  ჯერ კიდევ ძველ აღთქმაში, წინასწერმეტყველი ისაიას წიგნის 53-ე თავში  ჩვენ ვხედავთ ტანჯული, სიმართლის გამო განდევნილი, ხალხების წინაშე დამცირებული მეფის სახეს და მიწიერი მეფეები ამბობენ : « ჩვენ ვფიქრობდით რომ მას სჯიდა ღმერთი და მან კი თავის თავზე აიღო ყოველი ჩვენთაგანის ცოდვა» 

   რა არ ესმოდათ ადამიანებს? რა არ ეტეოდა კიდევ მათ გონებაში? მათ გონებაში არ ეტეოდა ქრისტეს მეორე საიდუმლოებაც.ის რომ ქრისტეში ღვთაებრივი საწყისის გარდა იყო ადამიანური საწყისიც. აი თანმიმდევრობით განდგომები ქრისტიანული რწმენისგან:  არიანობა: პირველი მსოფლიო კრება  325 წელს მოიწვიეს ალექსანდრიელ მოძღვარ არიუსთან
ბრძოლისას. არიუსი ამბობდა რომ ლოგოსი ოდესღაც არ არსებობდა. შემდეგ გაჩნდა მოძღვრება რომლის თანახმადაც ქრისტე იყო ადამიანი რომელზეც უბრალოდ დაეშვა ღმერთის სული. ამით ღმერთი და ადამიანი ქრისტეში განიყოფიან ერთმანეთისგან. ასე ფიქრობდნენ კონსტანტინეპოლის პატრიარქი ნესტორის ირგვლივ შეკრებილი ადამიანები. თუმცა თვითონ ნესტორი ამაში თითქოს არ უნდა ყოფილიყო იმდენად დამნაშავე.

           შემდეგ სხვებმა, ქრისტეს დიდად დამფასებელმა ქრისტიანებმა თქვეს რომ მასში არის ერთადერთი ღვთაებრივი ბუნება და რომ ადამიანური მასში არის მეორეხარისხოვანი უმნიშვნელო რამ. ამასობაში ის რომ ქრისტე ერთ-ერთი ჩვენთაგანია ეკლესიისთვის ცენტრალურია, მთავარია და არა უმნიშვნელო !  ქრისტე არაა  მოლანდება, რაღაცანაირი ღვთაებრივი ხილვა და წმინდა წერილი ადასტურებს რომ ის იყო ჭეშმარიტი ადამიანი და ჭეშმარიტი ღმერთი.

           და ბოლოს, მონოფიზიტური მოძღვრების უარყოფის შემდეგ ჩნდება  მონოთელიტური  სწავლება. ბერძენი ღვთისმეტყველები ცდილობენ იმის დამტკიცებას რომ ქრისტე იყო ადამიანი და ჭეშმარიტი ღმერთი მაგრამ მას ჰქონდა ერთადერთი ღვთაებრივი ნება. მაგრამ როგორ შეიძლება ასე ფიქრი?  განა ის არ ლოცულობდა სიკვდილის წინ გეთსიმანიის ბაღში? განა ის არ სთხოვდა მამას რომ მას არიდებოდა «ეს თასი» ?  ესე იგი მისი ადამიანური ნება ეწინააღმდეგებოდა იმას რაზეც მიდიოდა  და ბრძოლა მიმდინარეობდა შიგნით. ესე იგი არ შეიძლება ითქვას რომ მას ჰქონდა მხოლოდ ღვთაებრივი ნება. ქრისტე უნიკალური არსებაა, სავსებით ადამიანური და სავსებით ღვთაებრივი. და ხსნა ჩვენთან მოვიდა  იმის მეშვეობით ვინც ეკუთვნის ორივე სამყაროს.

            რატომ ჰქვია ქრისტიანთა მთავარ წიგნს სახარება, სასიხარულო ამბავი?  იმიტომ რომ ესაა ამბავი იმის შესახებ რომ ჩვენ გვიხსნა არა რომელიმე ანგელოზმა ან კოსმიურ სამყაროთა რომელიმე მკვიდრმა ან რაღაც უმაღლესმა არსებამ არამედ ამბავი იმისა რომ ჩვენი ხსნისთვის მოვიდა თვითონ შემოქმედი ღვთაებრივი ლოგოსის სახით.  «იყო ქვეყნიერებაზე და ქვეყნიერება მის მიერ შეიქმნა, და ქვეყნიერებამ ვერ იცნო იგი. თავისიანებთან მივიდა და თავისიანებმა არ მიიღეს იგი.», ამბობს მახარებელი იოანე, მაგრამ უმატებს  « სინათლე სიბნელეში ანათებს და სიბნელემ ვერ მოიცვა იგი.»

               ქრისტეს სინათლე ანათებს სამყაროში. ადამიანს ყოველთვის სურდა თავისი სულის ჰაფართოება, ის ყოველთვის ვიწროდ გრძნობდა თავს თავის საზღვრებში, მას სურდა შერწყმა ბრბოსთან, ხალხთან, ბუნებასთან. ამ სწრაფვაში არის რაღაც დიადი (თუმცა არის უარყოფითიც). დიადი იმიტომ რომ ჩვენ ბევრად უფრო იდუმალი და მოცულობითი არსებები ვართ ვიდრე გვეჩვენება. და ჩვენ მართლაც ვიწროდ ვგრძნობთ თავს ამ მხოლოდ ინდივიდუალურ საზღვრებში. ადამიანი ცდილობს დაძმებისა და ბუნების მოცვას და პირველ რიგში მიისწრაფის ღმერთთან, ყველანაირი ფორმის ღვთაებრივთან შერწყმისკენ.

         ზოგ თქვენგანს ალბათ წაუკითხავს ამერიკელი პოეტი უიტმენი რომელიც ფიქრობდა რომ  პრერიათა სუნთქვაში გახსნით, ფეხვქვეშ მზარდ ბალახთან, ცაში მქროლავ ღრუბლებთან ერთიანობის განცდით ჩასვწდა  ღვთაებრივს. ბუნებასთან შერწყმის განცდისას მრავალი ადამიანი ფიქრობს რომ მათში ხდება რაღაც წმინდა, რაღაც არაჩვეულებრივი და კაშკაშა. შეიძლება მრავალი თქვენთაგანისთვის ეს გრძნობა ნაცნობი იყოს... რა არაჩვეულებრივია ეს მომენტები! ღრმა, წმინდა დუმილით შერწყმა მშვენიერებასთან, სიცოცხლის სისრულესთან. ამაზე ლაპარაკობს, პოეტების, მხატვრების, მწერლების მრავალი ნაწარმოები... რომელთა ჩამოთვლას არ დავიწყებ. ფლობერს აქვს ფილოსოფიური დრამა « წმინდა ანტონის ცდუნება»; მე არ ვთვლი მას წარმატებად,მაგრამ იქაა ასეთი ეპილოგი:  თავის გულში ვნებებთან მებრძოლი ეს მეუდაბნოე უცბად გრძნობს რომ მასში შევიდა მთელი ბუნება, რომ ის დაფრინავს ფრინველებთან ერთად, რომ მასში ცხოვრობს და ვითარდება ყველა არსება, რომ მასში სუნთქავს მთელი სამყარო. ეს გრძნობა არაა შემთხვევითი. და რა თქმა უნდა ასეთი შერწყმა სურდათ ინდოეთის, ირანის მისტიკოსებს, სუფიებს, და ყველა ხანისა და ხალხის მისტიკოსებს. ყვებოდნენ ასეთ ალბათ ინდური წარმომავლობის არაკს : სადღაც ცხოვრობდა განსულიერებული თოჯინა, პატარა ფიგურა, რომლის ტანიც მარილისგან იყო. მას მუდამ უნდოდა გაგება იმისა თუ რა არის ზღვა, რა არის ოკეანე. მას უთხრეს რომ მას ამის გაგება შეუძლია ზღვის ან ოკეანის წყალში შესვლით. და აი ის შევიდა  წყალში და იდგა ის, მას ჰბანდა ზღვის წყალი და მან შეიცნო ოკეანე, მაგრამ მთლიანად გაიხსნა მასში.

          ერთის შეხედვით ჩანს თითქოს გახსნის ეს წყურვილი არის ბიბლიაშიც. 41-ე ფსალმუნში ნათქვამია : « როგორც ირემი მიილტვის წყლის ნაკადულებისკენ, ისე მოილტვის ჩემი სული შენსკენ, ღმერთო!». მაგრამ სინამდვილეში ძველი აღთქმის დროთა ადამიანს ესმოდა რომ მას შეუძლია მხოლოდ ღმერთის ბრწყინვალებასთან შეხება. ამ ბრწყინვალებას ბიბლიაში ეწოდება კავუდ- ღმერთის დიდება, ესე იგი მთელ სამყაროში გაშლილი მისი გამოსხივება. მაგრამ ეს არაა ღმერთი, ეს მხოლოდ გვირგვინია მისი, როგორც არის ხოლმე გვირგვინი მზეზე ( მზის დაბნელების დროს მის ირგვლივ იქმნება გვირგვინი; ეს არაა მზე, ესაა აურა მის ირგვლივ).  ხოლო ადამიანის შერწყმა თვითონ ღმერთთან შეუძლებელია. როდესაც წინასწარმეტყველმა ისაიამ  დაინახა ღმერთის დიდება, მან თქვა : « მე უნდა მოვკვდე იმიტომ რომ ვნახე ღმერთის სახე»- სახე პირობითი მნიშვნელობით.  აი როგორ ესმოდა ძველ აღთქმას შეხვედრა ღმერთთან. შეხვედრა კი, მორჩილება კი, სიყვარული კი, რა თქმა უნდა, იმიტომ რომ ახალი აღთქმის უპირველესი მცნებაა ღმერთის შეყვარება მთელი არსებით.
მაგრამ წინასწარმეტყველ ისაიასთან ღმერთი ამბობს : «რა შორსაა ცა დედამიწისგან, რა შორსაა ჩემი აზრები თქვენი აზრებისაგან».  ეს ძალიან მნიშვნელოვანი ადგილია, ის წმინდა წიგნში ჭექა-ქუხილად ჩანს იმიტომ რომ აღმოსავლეთის, მაგრამ აგრეთვე დასავლეთის ხალხებს ღმერთები ადამიანისსახოვანნი,  სულ მცირე ბუნებისსახოვანნი წარმოედგინათ.  ამიტომ ღმერთებს, ოსირისს, ზევსს თუ მარდუკს, ადამიანის სახით გამოსახავდნენ.  ბიბლიაში ისმის ღმერთის მრისხანე და მკაცრი ხმა : « მე ღმერთი ვარ და არა ადამიანი».  ღმერთთან შერწყმა შესაძლებელი ხდება მხოლოდ მაშინ როდესაც ის თვითონ უახლოვდება ჩვენს ყოფას, როდესაც ის შემოდის ჩვენს ცხოვრებაში, როდესაც ის  ჩვენთვის ადამიანური და ახლო ხდება.

         ამიტომაა რომ მოციქული პავლე გვასწავლის რომ ხსნა ანუ ღმერთთან ზიარება შეიძლება მხოლოდ ქრისტეს მეშვეობით.  და იესო ქრისტეს რწმენა ნიშნავს მასთან შერწყმას, მის მიღებას გულში, ნიშნავს იმას რომ ჩვენ მასთან ერთად ვართ : მოციქული ამბობდა : « მაცვეს ჯვარს მასთან ერთად»; ესე იგი ჩვენ მასთან ერთად ვიტანჯებით, მასთან ერთად ვკვდებით და მასთან ერთად შეიძლება აღვდგეთ.

             ამდენად ღმერთის ადამიანობა გვეხსნება ღმერთკაცის მეშვეობით. ის აღარ აცხადებს საშინელ და მრისხანე ჭეშმარიტებას : « მე ღმერთი ვარ და არა ადამიანი».  ის ამბობს:  «მე ადამიანი ვარ, მე თქვენი ძმა ვარ».

                ღმერთის ადამიანური სახე- აი რა არის  « ნათელი ნათლისაგან, ღმერთი ჭეშმარიტი ღვთისაგან ჭეშმარიტისა, შობილი და არა ქმნილი, ერთ-არსი მამისა,რომლისგან ყოველი შეიქმნა». ისაა ღმერთი ჩვენთვის, ჩვენი ღმერთი, ისაა ღმერთის ის სახე, როგორც ვამბობთ წმინდა სამების მეორე პირი, ადამიანისაკენ, ქმნილებისკენ, სამყაროსკენ მიქცეული პირი.  ის მოდის ჩვენთან სიყვარულის სახელით.

Добавьте подпись

           იოანეს სახარებაში ვკითხულობთ : « რამეთუ ისე შეიყვარა ღმერთმა ქვეყნიერება, რომ მისცა თავისი მხოლოდშობილი ძე, რათა ყოველი მისი მორწმუნე არ დაიღუპოს, არამედ ჰქონდეს საუკუნო სიცოცხლე» ( 3, 16). ესე იგი ღვთაებრივი არსებობის წიაღში არის უდიდესი სიყვარული ქმნილებისადმი და ღმერთი მოდის ჩვენს სამყაროში, იმიტომ რომ ისაა უმაღლესი, მიუწვდომელი სამყარო.  ის მოდის ჩვენს ჩვეულებრივ ყოველდღიურ სამყაროში იმიტომ რომ ჩვენ ვეზიაროთ მას. ტანჯვის არმცნობი გაიგებს თუ რა არის ტანჯვა, უსაზღვრო ხდება შეზღუდული დროში და სივრცეში ყოვლისშემძლე ზღუდავს თავის ყოვლისშემძლეობას...

           კი, თავისი მიწიერი მსახურების ხანმოკლე პერიოდში ქრისტე თითქოს ავლენდა თავის უმაღლეს საიდუმლოებებს: კურნავდა ადამიანებს, შეეძლო სხვა სასწაულების მოხდენა,-მაგრამ მანვე თქვა რომ ეს არაა მისი ღვთაებრიობის ნიშანი. მან თქვა : «თქვენ, მოწაფეები, მეტს მოახდენთ». ადამიანს შეუძლია ყველაფერი ამის გაკეთება როდესაც მის სულზე გავლენას ახდენს ღმერთი. ქრისტეს ღვთაებრიობა კი გამოვლინდა  რაღაც მიუწვდომელში, იმაში რომ ჩვენ მასში დავინახეთ ღმერთის დიდება, შემოქმედის გამოვლინება.

        მაგრამ მაშინ მრავალ თვენთაგანს შეიძლება გაუჩნდეს კითხვა თუ რატომ არ იყო ეს გამოცხადება საზეიმო,კოსმიური, რატომ არ გამოჩნდა ადამიანებს შორის იესო ქრისტე ცის ჭექა-ქუხილის და რაღაც კოსმიური ნიშნების თანხლებით რათა ყველა ადამიანს  დაენახა და ეგრძნო მისი ძალა და დიდება?  აქ ჩნდება  ქრისტიანული ცხოვრების, ეთიკის და მოძღვრების ცენტრალური, თავისუფლების საიდუმლოსთან დაკავშირებული პრობლემა.

        ადამიანი მსგავსია ღმერთისა და, მაშ, ის თავისუფალი არსებაა. მას არ სურს თავისუფლება, ის წინააღმდეგობას უწევს თავისუფლებას, გაურბის თავისუფლებას.  მაგრამ თავისუფლება მისი ბუნებაა, მას არ ძალუძს  მისი დამახინჯება, დამდაბლება. სწორედ თავისუფლება ამსგავსებს ადამიანს ღმერთს.  და რადგან თავისუფლებაა, მაშ, არ უნდა იყოს არანაირი იძულება, არანაირი ძალისმიერი და ძალმომრეობით გამოჩენა რაც დააშინებდა და მათ უძლურებას აგრძნობინებდა ადამიანებს.

           ქრისტეს ნებისმიერი სასწაული შეიძლებოდა განემარტათ სხვაგვარად. ამბობდნენ რომ მან ისწავლა ჯადოსნობა, ფარისევლები ამბობდნენ რომ ის ავადმყოფობებს სდევნის ეშმაკების დახმარებით. ასეც უნდა ყოფილიყო და იესო ტყუილად არ გვეუბნება რომ მკვდრებიც რომ აღდგნენ, არ დაიჯერებენ.  რატომ? იმიტომ რომ რწმენა არის სულის მზაობა მისი მოსმენისათვის, მისთვის გახსნისათვის.  რწმენა არის სულის ფრენა ღმერთის შესახვედრად.  თუ კი ეს არაა ყველაფერი ხდება ერთგანზომილებიანი, ხევდება, კვდება. ღმერთის ხმა არ ისმის. ამიტომ რწმენა არის ღმერთის და ადამიანის
საიდუმლო.  ის გვეძლევა როგორც ძღვენი, მაგრამ ჩვენ უნდა ვიცოდეთ მისი მიღება.  ადამიანის მიერ მისი მიღების გარეშე ის ვერ ხორციელდება. ამას გვასწავლის  მთელი წმინდა ისტორია, მთელი ბიბლია და ეკლესიის მთელი გამოცდილება: საჭიროა მიღება. და იმიტომ რომ ეს მიღება ნებაყოფლობითი იყოს ცის მოციქული, ხორციელად გამოცხადებული ღმერთი, უნდა მოვიდეს მიწიერი დიდების ნიშნების გარეშე. აი რატომ გრძნობდნენ უკვე წინასწარმეტყველები რომ ის მოვა მხოლოდ სულის ძალით მოქმედებით.  ჯერ კიდევ ძველ აღთქმაში, წინასწერმეტყველი ისაიას წიგნის 53-ე თავში  ჩვენ ვხედავთ ტანჯული, სიმართლის გამო განდევნილი, ხალხების წინაშე დამცირებული მეფის სახეს და მიწიერი მეფეები ამბობენ : « ჩვენ ვფიქრობდით რომ მას სჯიდა ღმერთი და მან კი თავის თავზე აიღო ყოველი ჩვენთაგანის ცოდვა»
 (საუბრის დასასრული და შემდეგი გაგრძელება იქნება).